Studnia głębinowa - jak o nią dbać?
Jakość wody z własnego ujęcia jest uzależniona od wielu czynników. Duże znaczenie ma w tym przypadku zarówno rodzaj, jak i aktualny stan studni głębinowej. Niewłaściwa eksploatacja może bowiem doprowadzić do zanieczyszczenia bakteryjnego oraz chemicznego, co w skrajnych sytuacjach całkowicie dyskwalifikuje wodę do użytku domowego.
Ryzyko to jest szczególnie wysokie na obszarach przemysłowych i rolniczych, gdzie do gruntu mogą przenikać szkodliwe substancje oraz mikroorganizmy. Jeśli chcesz dowiedzieć się, jak prawidłowo dbać o studnię głębinową i utrzymać stabilną jakość wody, koniecznie zapoznaj się z naszym materiałem.
Jakość wody w studni
Skład wody pobieranej z podziemnego ujęcia, w tym zawartość żelaza, manganu, bakterii E. coli, a także twardość wody, jest uwarunkowany nie tylko przez właściwości lokalnych warstw geologicznych, częstotliwość kontaktu z wodami powierzchniowymi, opadowymi i roztopowymi. Ogromne znaczenie ma także skala dopływów wód pochodzenia antropogenicznego, a także bieżący stan studni głębinowej.
Należy pamiętać, że niektóre związki, bakterie oraz zanieczyszczenia fizyczne mogą dyskwalifikować wodę do wykorzystania bytowo-gospodarczego, rolniczego, a nawet technologicznego. Kwestię przydatności wody do spożycia najlepiej rozstrzygać za pomocą badań fizykochemicznych wykonywanych cyklicznie, np. co 1–2 lata lub każdorazowo po poważniejszych pracach przy studni czy instalacji wodnej.
Warto też zwracać uwagę na zagospodarowanie terenu wokół studni. Obecność nieszczelnego szamba, składowiska obornika, intensywnie nawożonych pól czy niekontrolowanego zrzutu ścieków w bezpośrednim sąsiedztwie ujęcia wody znacząco zwiększa ryzyko pojawienia się w wodzie niepożądanych związków chemicznych oraz bakterii.
Zanieczyszczenia występujące w studni głębinowej
W studni głębinowej od czasu do czasu mogą pojawiać się zanieczyszczenia. To zupełnie normalne i nie należy się tego obawiać, o ile użytkownik reaguje w odpowiednim momencie. Do wody przedostają się bowiem fragmenty gleby stanowiącej doskonałe środowisko do rozwoju mikroorganizmów. Na ścianach studni odkłada się także warstwa biofilmu, która może zawierać szkodliwe substancje pochodzenia zarówno naturalnego, jak i antropogenicznego. W ten sposób dochodzi do pogorszenia jakości wody oraz obniżenia wydajności studni.
Woda może być również obciążona podwyższoną zawartością żelaza i manganu. W takim przypadku często konieczne jest odżelazianie wody ze studni, co pozwala nie tylko poprawić walory smakowe i zapachowe wody, ale także zabezpieczyć instalację przed osadami i przebarwieniami.
Do typowych zanieczyszczeń zaliczamy m.in.:
- zawiesiny mineralne (piasek, muł, drobne cząstki gleby),
- namnażające się bakterie i inne mikroorganizmy,
- związki żelaza i manganu powodujące żółto-brunatne zacieki,
- związki organiczne odpowiadające za nieprzyjemny smak lub zapach wody.
Sprawdź: "Najczęściej występujące usterki w studni głębinowej".
Czym charakteryzuje się studnia głębinowa?
Studnie głębinowe cieszą się wśród inwestorów dużą popularnością, między innymi ze względu na wysoką wydajność (w porównaniu do studni kopanych). Wodę pobiera się wówczas z dużej głębokości, dochodzącej nawet do ponad 100 metrów pod powierzchnią. Studnie głębinowe to doskonałe rozwiązanie dla zabudowy indywidualnej na obszarach o słabej urbanizacji, gdzie dostęp do wodociągu jest utrudniony lub nieopłacalny.
Kluczowym elementem całego systemu jest odpowiednio dobrana pompa głębinowa, która musi być dopasowana do głębokości studni, wydajności ujęcia oraz zapotrzebowania na wodę w budynku. Znaczenie ma również jakość armatury (zaworów, złączy, węży) oraz poprawne wykonanie głowicy studziennej, która chroni wnętrze studni przed przedostawaniem się zanieczyszczeń z powierzchni gruntu.
O żywotności studni głębinowej decyduje nie tylko jej poprawny projekt i wykonanie, ale przede wszystkim sposób użytkowania. Zbyt intensywne eksploatowanie ujęcia, praca pompy „na sucho” czy brak filtracji wody mogą znacząco przyspieszyć powstawanie usterek.
Czyszczenie i dezynfekcja studni – jak często?
Czyszczenie i dezynfekcja studni powinna się odbywać przynajmniej raz do roku. Trzeba wówczas wybrać wodę, dokładnie oczyścić dno ze szlamu, usunąć piasek (warstwę o grubości kilkudziesięciu centymetrów) i położyć czysty żwir lub piasek gruboziarnisty. Na tym etapie trzeba również bardzo dokładnie wyszorować cembrowinę stosując, na przykład, wodny roztwór wapna chlorowanego. To także dobry moment, aby zabetonować wszelkie ubytki lub ewentualne szpary pojawiające się podczas eksploatacji studni. Na koniec warto przeprowadzić dezynfekcję.
Coraz częściej właściciele studni decydują się na zlecenie kompleksowego czyszczenia wyspecjalizowanej firmie. Pozwala to na dokładne usunięcie osadów, diagnostykę stanu studni (np. za pomocą kamery) oraz dobór odpowiednich środków chemicznych i filtracyjnych do rodzaju stwierdzonych zanieczyszczeń.
Kiedy warto czyścić studnię?
Czysta i zadbana studnia to zazwyczaj wynik regularnych działań. Przynajmniej jeden raz w roku należy dokładnie oczyścić studnię, jednak znacznie lepsze efekty można uzyskać przeprowadzając dezynfekcję co pół roku, szczególnie jeśli studnia jest intensywnie eksploatowana lub znajduje się na obszarze o podwyższonym ryzyku zanieczyszczeń.
Oczywiście nie zwalnia to użytkownika z bieżącej kontroli stanu studni. Należy bowiem niezwłocznie reagować na jakiekolwiek zmiany mętności wody, czy też niemiły zapach albo dziwny smak wody. Niekiedy o problemach w studni mogą też świadczyć podrażnienia skóry po umyciu zanieczyszczoną wodą czy pojawiające się na armaturze zacieki w nietypowym kolorze.
Sygnałami, że studnia wymaga pilnej kontroli, są między innymi:
- nagłe zmiany barwy wody (żółta, brunatna, mleczna),
- intensywny, nieprzyjemny zapach lub metaliczny posmak,
- wyczuwalny piasek lub drobinki wody na języku, w czajniku, na sitkach,
- spadek wydajności ujęcia, dłuższy czas napełniania instalacji,
- problemy skórne domowników pojawiające się po kąpieli.
Również po długim okresie przestoju należy dokładnie oczyścić studnię przed jej ponownym uruchomieniem. To ważne zarówno ze względu na jakość wody, jak i żywotność samej studni głębinowej oraz współpracującej z nią pompy i osprzętu.
Skuteczne czyszczenie studni głębinowej
Dezynfekcję studni głębinowej można wykonać samodzielnie, ale z pewnością warto ją powierzyć specjalistom. Zazwyczaj prowadzi się ją na całej głębokości studni i dodatkowo na dnie. Kluczowe jest stosowanie odpowiednio dobranych środków, które skutecznie usuną mikroorganizmy, a jednocześnie będą bezpieczne dla instalacji oraz użytkowników.
Profesjonalne firmy, świadczące kompleksowe usługi czyszczenia, oferują najczęściej wiele różnych usług w pakiecie. Zazwyczaj obejmuje on wypompowanie wody i wybranie warstwy osadów (tylko do określonej głębokości), czyszczenie mechaniczne i chemiczne studni z cembrowiną oraz wykonanie podsypki ze żwiru filtracyjnego.
Należy pamiętać, że dezynfekcja studni głębinowej musi być wykonana zgodnie z aktualnymi zaleceniami Sanepidu. W praktyce oznacza to między innymi zachowanie właściwych stężeń środków dezynfekujących, odpowiedniego czasu kontaktu preparatu z powierzchniami oraz konieczność dokładnego przepłukania instalacji przed ponownym korzystaniem z wody do celów spożywczych.
Dodatkowym zabezpieczeniem jakości wody ze studni może być zastosowanie odpowiednio dobranej filtracji na instalacji domowej, na przykład filtrów mechanicznych, odżelaziaczy, zmiękczaczy czy lamp UV. Rozwiązanie warto dobrać na podstawie aktualnych wyników badań wody oraz konsultacji z doświadczonym specjalistą.